Depreme Dayanıklı Modüler Çelik – Prefabrik Yapılar
Türkiye’deki nüfusun %90’inin Deprem tehlikesi altında olduğu düşünüldüğünde, birçok avantaj barındıran bu yapım teknolojisinin ülkemizde daha yaygın kullanılması gerekli adımların bir an önce atılması çok önemlidir.
Hafif Çelik Yapıların Avantajları şu şekilde sıralanabilir:
- Depreme Dayanım: Çelik yapılarda yapı ağırlığı, betonarme yapılara göre yaklaşık %50 daha az olduğundan yapıya etkiyen deprem kuvveti aynı oranda azalacaktır. Süneklik, elastik davranışın üzerindeki şekil değiştirmelerde enerji yutma yeteneği sağladığından bu özellik dinamik yükler altında önem kazanmaktadır. Tekrarlı yüklemeler altında betonarme yapının tek yönlü ve sınırlı olan enerji yutma yeteneği, her tekrarda azalarak bozulur ve deformasyon oluşmadan kırılma gerçekleşir. Çelik yapıda ise elastik sınırlar aşıldığında, bir başka değişle beklenenin üzerinde yükler yapıya etkidiğinde, çelik yapı elemanları yüksek şekil değiştirme kapasiteleri sayesinde öncelikle şekil değiştirir ve deforme olur. Şekil değiştirme esnasında oluşan enerji yutulur ve etkileyen yükler altında yapı ayakta kalır.
- Fabrika ortamında kontrollü imalat (Endüstriyel İnşaat): Prefabrik modüler çelik binaların sürdürebilirliğine katkı sağlayan bir diğer unsur ise inşaat sürecinin çoğunluğu saha dışında (off-site) / ön-üretimli olarak fabrikalarda kalite kontrol süreçleri eşliğinde gerçekleşmesidir.
Kullanıcıların içerisinde güvenle ve huzurla yaşamaları için tüm aşamaların kontrol edildiğinden nasıl emin olacağına yönelik, süreç Kalite Kontrol özelinde konuyu açmak istiyorum;
- Süreç, proje özelinde gerekli yükler hesaplanarak hazırlanmış şartname içeriğine göre belirlenen hammaddelerin fiziksel ve sertifika kontrolleriyle başlar. İmalata girecek olan tüm hammadde girdi kalite kontrol sorumluları tarafından kontrol edilir.
- Onaylanan hammadde imalatta kullanılmak üzere kaydedilir ve döküm numaraları ile birlikte takip edilmeye başlar.
- İmalatın ilk aşamasından itibaren teknik resimde belirtilen ölçülerin kontrolleri yapılır.
- Şekillendirme işlemleri tamamlanmış olan çelik gerek Avrupa ve gerek Amerikan standartlarına uygun imalat metodolojisi ile kaynatılır.
- Tüm kaynak işlemleri kaynak koordinatörü nezaretinde projeye özel hazırlanmış WPS (kaynak prosedürleri) göre sertifikalı kaynakçılar tarafından tamamlanır.
- Yapılan kaynakların kontrolü NDT (tahribatsız muayene) uzmanları tarafından tahribatsız muayeneye tabi tutulur ve kaynak kalitesinden emin olunduktan sonra bir sonraki prosese aktarılır.
- Bu sayede yapı elemanlarını bir arada tutan bağlayıcı kuvvetin dayanımından emin olunmaktadır.
- Uygun korozyon dayanımına göre belirlenen yüzey hazırlığı ve boya sistemleri uygulaması sonrası boya işleminin kalite kontrolü gerçekleştirilir.
- Boyanın gerek yapışma dayanımı gerek kırılganlığı gerek yüzey tutunma dirençleri test edilip onaylandıktan sonra bir sonraki kaplama prosesine geçilir.
- Şartnamede belirtilen yangın dayanımı sağlayan yalıtım malzemeleri ile kaplanan yarı mamuller montajı yapılmak üzere bir sonraki prosese aktarılır.
- Şartname içeriğinde var olan mekanik ve elektrik testleri de yine aynı fabrika ortamında test edildikten sonra ürün tüm kontrolleri tamamlanmış ve izlenebilirlik sağlanmış şekilde sevke hazır hale getirilir.
- Bu zincirin herhangi bir halkasının kontrolünün eksikliği tüm yapıyı etkiler. Bu yüzden sektördeki tüm benzer firmaların da bu hassasiyetle çalışması çok önemlidir.
Bu süreçler müşteriler tarafından da istenildiği zaman denetime uygun şeffaf bir yapıya sahiptir. Bu durumda yapıların kalitesinin kontrolü, yapılar henüz sahaya ulaşmadan yerinde ikili üçlü denetimlerle kontrol edilip ve uygunluğuna karar verilebilmektedir.
Hafif çelik yapıların/konteynerlerin/ sahada montaj ve kurulumu ise yine aynı sistematik yaklaşımla farklı kalite kontrol ekibi tarafından güvence altına alınmaktadır. İmalata yönelik tüm kalite kontrol süreçleri tamamlanmış olan yapı elemanlarının yerinde cıvatalı bağlantısı gerektiği durumlarda kullanılacak cıvata ve benzeri bağlantı elemanlarının belirlenen yüksek standartta sertifikaya sahip olup olmadığı hem tedarikçi sertifikaları ile hem de harici yaptırdığımız testlerle güvence altına alınır. Saha montajı tamamlanmış yapılar bu sayede girdi kalite kontrolden sahadaki son kontrole kadar sistematik bir şekilde ISO 9001 standardına uygun şekilde kayıt ve güvence altına alınmaktadır. Süreç boyunca Kalite kontrolün de uygun yapılıp yapılmadığına yönelik iç ve dış tetkikler gerçekleşmektedir. Tasarımdan, satınalmaya, üretimden proje aşamasına kadar tüm ilgililerin süreçleri uygun şekilde takip edip etmedikleri, gerekli düzeltici faaliyetlere yönelik aksiyonların yapılıp yapılmadığı da bu şekilde güvence altına alınmaktadır.
Detaylandırdığım planlı ve sistematik iş akışı sonrasında gerek işveren ve gerek kullanıcılar, hammadde dahil her bir aşamasının kalite kontrolü kayıt altına alınmış, izlenebilirliği sağlanmış ve yaşanacak en küçük problemde hizmet kolaylığı sağlanmış, içerisinde güvenle yaşayabileceği bir yapıya sahip olmuş olacaktır.